Suche
30 jaar aartsbisschop: Christoph Schönborn en zijn nalatenschap in Wenen
Kardinaal Christoph Schönborn was dertig jaar aartsbisschop van Wenen. Het artikel belicht de hervormingen, uitdagingen en kritiek.
30 jaar aartsbisschop: Christoph Schönborn en zijn nalatenschap in Wenen
Kardinaal Christoph Schönborn, die bijna drie decennia lang het lot van de katholieke Kerk in Wenen leidde, vierde op 14 september 2025 zijn dertigste verjaardag als aartsbisschop. Sinds zijn benoeming in 1995 is hij getuige en acteur geweest in een tijd van snelle veranderingen en grote uitdagingen voor de Kerk. Schönborn trad aan in een crisisfase die werd gekenmerkt door ernstige beschuldigingen van misbruik en een dramatische toename van het aantal mensen dat de kerk verliet. De druk op zijn voorganger, kardinaal Hans Groer, was enorm; Groer trad in 1995 af nadat er verschillende beschuldigingen van misbruik tegen hem waren geuit, waardoor een diep geschokte gemeenschap achterbleef.
Schönborn, die in januari 2023 met pensioen ging, wordt beschouwd als een bruggenbouwer en hervormer. Hij was een nadrukkelijk pleitbezorger voor dialoog binnen de kerk en werd gewaardeerd vanwege zijn inspanningen om leken te betrekken en sociaal-politieke kwesties als asiel en euthanasie aan te pakken. In de loop van zijn ambtstermijn ontwikkelde hij samen met andere aartsbisschoppen het concept van ‘stadsmissie’ en verdiende hij ook het respect en het vertrouwen van verschillende pausen, waaronder paus Franciscus. Zijn ambtstermijn werd vooral gekenmerkt door het bevorderen van de oecumenische en interkerkelijke dialoog, vooral met het jodendom en de oosterse kerken.
Verklaringen over de synodale weg
Centraal in de kritiek van Schönborn staat de discussie over het priesterschap die door de tweede synodale vergadering aan de orde is gesteld. Dit doet naar zijn mening twijfels rijzen over de noodzaak van het priesterschap, een kwestie die hij als ongepast beschouwt en waarin het presidium had moeten ingrijpen. “Over dergelijke kwesties kan niet synodaal worden onderhandeld”, aldus Schönborn in zijn kritische opmerkingen. De wortels van de kerk, zowel bijbels als traditioneel, mogen niet worden genegeerd.
Traditie en toekomst van de kerk
Schönborn pleit voor meer aandacht voor traditie en synodale praktijk die de spirituele wortels van de kerk op de langere termijn dienen. Hij waarschuwt voor een ‘ongepaste onheilspellende stemming’ die zegt dat de kerk zonder modernisering ten onder zal gaan. In plaats daarvan roept hij op tot het behoud van een ‘innerlijke ruimte’ voor traditie en loyaliteit. Schönborn ziet de discussie over de uitsluiting van vrouwen van het priesterschap ook als een diepere symbolische theologie die behouden moet blijven.
Terwijl hij veranderingen in de kerk stimuleert en ruimte voor dialoog creëert, blijft Schönborn een bepalende figuur in de rooms-katholieke kerk in Oostenrijk. Momenteel wordt de Weense kerk op interim-basis geleid door Josef Grünwidl, terwijl de zoektocht naar een nieuwe aartsbisschop gaande is. De decennialange invloed van Schönborn zal voelbaar blijven nu de kerk een nieuwe fase ingaat.