Wenen bespreekt: neutraliteit heroverwegen na de oorlog in Oekraïne!
Op 8 juli 2025 zullen experts het vredes- en neutraliteitsbeleid in Europa bespreken op het Oostenrijkse Vredesforum.

Wenen bespreekt: neutraliteit heroverwegen na de oorlog in Oekraïne!
In een tijd waarin het veiligheidsbeleid in Europa in gevaar is, is het belang van de Oostenrijkse neutraliteit een fel bediscussieerd onderwerp. Deskundigen uit verschillende gebieden spraken op het Oostenrijkse Vredesforum, dat plaatsvond in Schlaining Castle en werd gemodereerd door Damita Pressl. Onder hen waren Ursula Plassnik (ÖVP), Georg Häsler (NZZ), Alexander Dubowy (Oost-Europa-expert) en politicoloog Heinz Gärtner. [Falter] meldt dat het panel de situatie van het veiligheidsbeleid besprak na de Russische agressieoorlog tegen Oekraïne, waarbij vooral de rol van neutraliteit kritisch werd onderzocht.
Het landschap van het veiligheidsbeleid is inderdaad fundamenteel veranderd wat betreft de mogelijkheid dat Oostenrijk een actieve rol gaat spelen in de conflictbeheersing. Dit roept de vraag op: hoe positioneert Oostenrijk zich in deze turbulente wereld?
Neutraliteit in de tijd
In zijn analyses van het Oostenrijkse neutraliteitsbeleid beschrijft Martin Senn drie dimensies die de discussie beheersen:interpretatie, deaantrekkelijkheiden deafschrikking. Het wordt duidelijk dat er binnen het land altijd discussies zijn over de vormgeving van neutraliteit, vooral als de randvoorwaarden veranderen. Maatregelen om de neutraliteit te waarborgen, zoals bemiddeling bij conflicten of het ontvangen van internationale organisaties, spelen een centrale rol.
Daarnaast beschrijft Senn vier fasen in de ontwikkeling van de Oostenrijkse neutraliteit, gaande van de consolidatie in 1955 tot de huidige stagnatie. In de jaren zeventig en tachtig kende de neutraliteit een periode van expansie, voordat zij zich heroriënteerde na het einde van het Oost-West-conflict. Tegenwoordig is er sprake van een depolitisering van de neutraliteit. Dit komt ook tot uiting in politieke programma’s; Terwijl sommige partijen tegelijkertijd aandringen op neutraliteit, concentreren anderen zich op een gemeenschappelijk Europees defensiebeleid [Parlament.gv.at].
De begroting van de strijdkrachten en de publieke perceptie
In deze context werpt het boek van Alfred C. Lugert licht op de situatie van het Oostenrijkse veiligheidsbeleid. Er wordt gewezen op de ongrondwettelijke structuren van het federale leger en erkend wordt dat de huidige financiering – tot 3 miljard euro per jaar – vaak als twijfelachtig wordt beschouwd. De auteur bekritiseert het onvermogen om een effectief en financieel levensvatbaar defensiesysteem in stand te houden, wat niet alleen de veiligheid aantast, maar ook de geloofwaardigheid van de neutraliteit [Buchhandlung Stoehr].
De verantwoordelijkheid van de politiek is hier groot: de genegeerde grondwettelijke vereisten zorgen ervoor dat de taken van het federale leger niet adequaat kunnen worden uitgevoerd. Een voorgesteld militiesysteem zou een flexibelere aanpak kunnen zijn om tegemoet te komen aan de behoeften van een veranderend veiligheidslandschap. Lugert roept de bevolking, de media en politieke actoren op om deel te nemen aan een constitutioneel veiligheidsbeleid.
De discussie over de Oostenrijkse neutraliteit en de strijdkrachten wordt geïntensiveerd door geopolitieke spanningen. Gezien de huidige ontwikkelingen is het van groot belang dat de Oostenrijkse bevolking actief deelneemt aan het debat en de richting van het veiligheidsbeleid helpt vormgeven. Want één ding is zeker: er is iets aan de hand en ons land heeft goede handen nodig om de uitdagingen van de toekomst het hoofd te kunnen bieden.