Theaterpremière Blutbrot: Het duistere ontsnappingsverhaal van de nazi's onthuld

Theaterpremière Blutbrot: Het duistere ontsnappingsverhaal van de nazi's onthuld

Een toneelstuk over het duistere verleden en het helpen van nazi’s te ontsnappen staat momenteel in de schijnwerpers in Theater am Werk in Wenen: “Blutbrot” van de getalenteerde auteur Miriam Unterthiner. Unterthiner, geboren in 1994 in Zuid-Tirol en gevierd als ‘jonge auteur’, brengt dit werk op het podium als een vermakelijk en toch tot nadenken stemmend theaterstuk. De première vond twee weken geleden plaats in Theater Aken en nu zorgt de Oostenrijkse première onder leiding van TomasSilence voor sensatie.

Maar waar gaat ‘Bloedbrood’ over? Het stuk gaat op humoristische wijze over de serieuze kwestie van het helpen van nazi's bij de ontsnapping na de Tweede Wereldoorlog. Gerhard Bast, een zogenaamde nazi, wordt genoemd als voorbeeld van degenen die destijds hielpen ontsnappen. Het verhaal draait ook om de Joodse ontsnappingsroutes en gaat dus over collectieve schuldgevoelens en de weigering om daarmee in het reine te komen in de regio Zuid-Tirol, waar veel mensen tussen Oostenrijk en Italië zich tot geen enkele natie voelen.

Een heel bijzonder recept voor succes

Unterthiner heeft goed werk geleverd: ‘Blutbrot’ werd niet alleen bekroond met de Kleistprijs voor Nieuw Drama, maar staat ook op de shortlist voor de Oostenrijkse Boekenprijs. Deze prijs, bekendgemaakt op 15 januari 2025, heeft een waarde van 10.000 euro. Als afstudeerscriptie voor haar studie taalkunsten gaf ze het stuk een heel bijzonder tintje, wat de jury enthousiast maakte, die het omschreef als poëtisch en concreet.

De productie in Theater am Werk, waar TomasSilence van 2015 tot 2023 artistiek directeur was, schittert met het creatieve podium van Stephan Weber, dat een berglandschap verbeeldt dat ook wel als zuurdesembrood wordt geïnterpreteerd. Het koor, bestaande uit vijf acteurs in zwart-wit-roze kostuums van Giovanna Bolliger, zorgt voor een frisse wind in het geheel en combineert op unieke wijze koortheater met een ironische kijk op traditionele waarden.

Inzicht in de achtergrond

Unterthiner raakt zelf bij de gebeurtenissen betrokken en bespreekt haar autobiografische achtergrond. Inspiratie haalde ze uit gesprekken met haar grootvader, die de smokkelroutes na de oorlog nog goed kende. Zo slaagt ze erin het publiek mee te nemen naar een tijd waarin ontsnapping en schuldontkenning het dagelijks leven kenmerkten.

De voorstelling op 10 oktober 2025, die één uur zonder pauze duurt, combineert het duistere verhaal met humoristische elementen en slaat zo een brug naar de hedendaagse herinneringscultuur. Unterthiner verpakt het op slimme wijze in het verhaal van het dagelijks leven en maakt slim gebruik van een onderwerp dat vaak verdrongen wordt. Dit brengt niet alleen de harde realiteit van de naoorlogse jaren op het toneel, maar ook het lot van mensen die langs de rattenlijn naar de anonimiteit zijn gegaan.

Het theater speelde in de naoorlogse periode een belangrijke rol door niet alleen te entertainen, maar ook sociale conflicten aan te pakken. Net als de historische theatervoorstellingen uit de naoorlogse periode, die zich vaak op geïmproviseerde podia afspeelden om schuld en verantwoordelijkheid aan de orde te stellen, blijkt ook ‘Blood Bread’ een toneelstuk dat je niet alleen aan het lachen maakt, maar ook uitnodigt tot nadenken.

Een programma dat ontroert en diep raakt heeft zich gevestigd in het theater op het werk, en met ‘Blutbrot’ volgt Miriam Unterthiner een onzichtbaar pad tussen lachen en verdriet, tussen schuldgevoel en verantwoordelijkheid.