Vrouwen moeten betalen voor toiletten in Wenen: is dat discriminatie?
Wenen introduceert vergoedingen voor openbare toiletten en discrimineert vrouwen; GAW waarschuwt al sinds 2010 voor ongelijkheid.

Vrouwen moeten betalen voor toiletten in Wenen: is dat discriminatie?
In Wenen is het gebruik van openbare toiletten een constante bron van controverse. Hoe meinkreis.at rapporteerden dat vooral vrouwen 50 cent moeten betalen voor toegang tot openbare cabines op gerenommeerde locaties zoals de Rathausplatz of Pier 22. Mannen profiteren daarentegen van het voordeel van gratis urinoirs, waardoor de meesten van hen gratis naar het toilet kunnen gaan. Deze praktijk heeft de Ombudsman Gelijke Behandeling ter plaatse gebracht, die deze discrepantie als discriminerend beschouwt.
Ongelijkheid en discriminatie
Er zijn in totaal 164 openbare toiletten in de federale hoofdstad, waarvan ruim 30 betaalde cabines. Deze regeling is in het bijzonder van toepassing op de voorzieningen die worden beheerd door de gemeentelijke dienst voor afvalbeheer (MA 48). Volgens deze instantie wordt de gebruiksvergoeding voornamelijk in rekening gebracht ter dekking van de schoonmaak- en toezichtkosten. Hoewel de gebruiksvergoeding voor de toiletten van toepassing is onder toezicht van MA 48, gelden er verschillende regels in de faciliteiten van MA 45 (wateren van Wenen).
Een ander punt dat in de discussie naar voren kwam, is de toegang voor kinderen tot 14 jaar en mensen met een handicap, die gratis gebruik mogen maken van de cabines in de bewaakte toiletten. Buiten openingstijden zijn de toiletten voor iedereen gratis.
De discussie over de ongelijke omgang met toiletgebruiksvergoedingen woedt al sinds 2010 in de stad, zonder noemenswaardige veranderingen. MA 48 is echter van plan de situatie te herzien, wat de getroffenen hoop geeft.
Unisex-toiletten als oplossing?
Maar niet alleen in Wenen zijn er overwegingen om de toiletsituatie te verbeteren. Ook in Duitsland, bijv transinterqueer.org Staten wordt de installatie van unisex-toiletten gepromoot om niet-discriminerend gebruik mogelijk te maken. Deze discussie strekt zich ook uit tot de aangrenzende Europese landen, waar openbare toiletten vaak gescheiden zijn op basis van geslacht – wat niet-binaire, intersekse- en transgenders sterk uitsluit.
Unisex-toiletten zouden een goede oplossing kunnen bieden door ruimte te creëren voor alle geslachten en het voor vaders gemakkelijker te maken om met hun kinderen te gebruiken. Uit eerdere ervaringen blijkt dat in uniseksfaciliteiten, zoals in Hamburg, de behoefte aan privacy en netheid aan beide kanten op dezelfde manier wordt gewaardeerd, zonder dat er vaker over problemen wordt gesproken.
Toekomstige overwegingen
De voordelen van unisex-toiletten zijn duidelijk: ze kunnen niet alleen de discriminatie verminderen, maar ze kunnen ook de toegang tot openbare sanitaire voorzieningen helpen vereenvoudigen. Het wordt nu steeds meer aanbevolen om genderneutrale individuele toiletten in nieuwe gebouwen op te nemen om te voldoen aan de eisen van een diverse samenleving.
Een blik op Duitsland laat zien dat sinds de introductie van de genderterm ‘divers’ in 2018 ook daar preventieve maatregelen zijn genomen om discriminatie te voorkomen. Het juridisch kader is echter nog niet overal duidelijk gedefinieerd.
In deze context zal het spannend zijn om te zien of en hoe de toiletsituaties in Wenen zullen veranderen. Er is behoefte aan een eerlijke, rechtvaardige oplossing. Nu is het aan de verantwoordelijken om de juiste koers uit te zetten.