Ludwig stimuleert videobewaking in Wenen: een stap richting een controlestaat?

Ludwig stimuleert videobewaking in Wenen: een stap richting een controlestaat?

Videobewaking zou binnenkort in Wenen kunnen worden uitgebreid. Burgemeester Michael Ludwig (SPÖ) steunt de plannen van minister van Binnenlandse Zaken Gerhard Karner (ÖVP) om het toezicht op andere plaatsen uit te breiden. Momenteel zijn slechts 20 plaatsen in Oostenrijk uitgerust met videobewaking, waaronder de Reumannplatz en Praterstern, de Keplerplatz en de Karlsplatz in Wenen. Deze maatregelen zijn primair bedoeld om bij te dragen aan het voorkomen van criminaliteit.

Een nieuw decreet van het Ministerie van Binnenlandse Zaken heeft hiervoor de basis gelegd. Het maakt het mogelijk camera’s te plaatsen op plaatsen waar sprake is van ‘gevaarlijke aanvallen of criminele structuren’. Voorheen kon dit alleen op plekken waar al gevaarlijke incidenten waren geregistreerd. Het is echter nog onduidelijk waar deze nieuwe camera's precies zullen worden geïnstalleerd.

De Weense Groenen zijn sceptisch. Ze waarschuwen tegen wijdverbreid toezicht zonder enige specifieke reden en spreken zich uit voor een effectieve wapenwet. Partijleider Judith Pühringer is niet onkritisch over de uitputting van de surveillancemogelijkheden. Ook de FPÖ heeft een gemengde houding: zij staat open voor camera's op plaatsen waar veel misdaad heerst, maar maakt tegelijkertijd duidelijk dat fundamentele rechten en burgerlijke vrijheden moeten worden beschermd.

Gegevensbeschermingsdeskundige Nikolaus Forgo uit zijn zorgen over de mogelijke ontwikkeling van een “controlestaat”. Hij vreest dat het nieuwe decreet juridisch controversieel kan zijn en door het Grondwettelijk Hof of het Europees Hof van Justitie kan worden herzien. Volgens de Oostenrijkse regering Beeldgegevens, waaronder video-opnamen, vallen onder persoonsgegevens als personen duidelijk identificeerbaar zijn of er conclusies over hun identiteit kunnen worden getrokken.

Het wettelijke kader voor videobewaking is complex. Vóór de inbedrijfstelling moeten de verantwoordelijken zorgvuldig overwegen of monitoring is toegestaan. In bepaalde gevallen is een gegevensbeschermingseffectbeoordeling vereist, in andere gevallen niet. Belangrijk detail is ook dat opnames in de regel maar 72 uur bewaard kunnen worden, tenzij er een specifieke reden is om ze langer te bewaren. Het markeren van bewakingsgebieden is eveneens een wettelijke verplichting.

Ook internationaal is de discussie over videobewaking een hot topic. In Duitsland, zoals op de website van BFDI worden geregistreerd, doen zich soortgelijke trends voor met een toenemend aantal bewakingscamera's en nieuwe technische opties voor bewaking. Er wordt hier echter ook benadrukt dat gegevensbescherming een centrale zorg moet blijven om de fundamentele rechten van burgers te beschermen.

Tenslotte valt nog te bezien of en hoe de plannen voor videobewaking in Wenen concreet zullen worden uitgevoerd. Het debat is geopend en wordt zowel op politiek als maatschappelijk vlak intensief voortgezet.