Alarmerende omstandigheden in de jeugdgevangenis van Josefstadt: rapporten onthullen grieven!
Verslag over zorgwekkende omstandigheden in het jeugdgevangenissysteem in de Josefstadt-gevangenis, kritische inzichten en geplande verbeteringen.

Alarmerende omstandigheden in de jeugdgevangenis van Josefstadt: rapporten onthullen grieven!
Een onlangs gepubliceerd rapport van de Child and Youth Advocate (KIJA) roept serieuze vragen op over de omstandigheden in het jeugdgevangenissysteem in de Josefstadt-gevangenis in Wenen. Het jaarverslag 2024 vestigt bijzondere aandacht op de beperkte levensomstandigheden van de jonge gedetineerden, die vooral als zorgelijk worden aangemerkt. Zo mag er maar twee keer per week gedoucht worden, vanwege onvoldoende warmwatervoorziening. Maar dat is nog niet alles: in sommige gebieden wordt het diner al vanaf 13.30 uur geserveerd, terwijl andere afdelingen de maaltijden pas om 17.00 uur serveren. Deze ongelijkheid veroorzaakt wrevel onder de gevangenen en werpt een negatief licht op de organisatorische processen in de inrichting.
Een andere grote tekortkoming betreft de vrijetijds- en onderwijsmogelijkheden voor jongeren. Het rapport benadrukt dat niet alleen de vrijetijdsbesteding ernstig beperkt is, maar dat er ook kritisch wordt gekeken naar de lange tijd die gevangenen in hun cel moeten doorbrengen. De situatie van meisjes, die in precaire omstandigheden moeten leven, is bijzonder zorgwekkend. Momenteel worden ze ondergebracht bij volwassen vrouwen, omdat er in Josefstadt geen aparte afdeling voor vrouwelijke gevangenen is. Een dergelijke praktijk schendt het principe van scheiding en beperkt hun toegang tot belangrijke sociaal-educatieve en psychiatrische zorg.
Een revolutie is op handen
Het federale ministerie van Justitie (BMJ) heeft verzekerd dat er verbeteringen worden aangebracht, en veel van de kritiekpunten worden al geïmplementeerd of zijn al opgelost. Het valt echter nog te bezien of deze maatregelen tijdig de nodige verlichting kunnen bieden in deze complexe situatie.
Een lichtpuntje zou de nieuwe jeugdgevangenis aan de Münnichplatz kunnen zijn, die naar verwachting in januari 2025 in gebruik zal worden genomen. Volgens de BMJ zijn structurele aanpassingen nu al nodig omdat deze omvangrijker zijn dan aanvankelijk werd aangenomen. De nieuwe locatie moet betere omstandigheden bieden aan jongeren en is ontworpen voor 72 mannelijke gevangenen tussen de 14 en 18 jaar. De districtsgemeenschap hoopt dat deze in het eerste kwartaal van 2026 volledig operationeel zal zijn, zodat de jongeren die momenteel in Josefstadt verblijven geleidelijk daarheen kunnen worden verplaatst.
Aanzienlijke behoefte aan verbetering
Naast deze uitdagingen werd in interviews met ongeveer veertig jeugdige gevangenen ook melding gemaakt van problemen zoals overmatig gebruik en verbaal geweld door ongetrainde gevangenisbewakers. Hieruit blijkt het gebrek aan gekwalificeerd personeel bij de gevangenisbewakers, wat de situatie van de gevangenen aanzienlijk verslechtert. Bovendien is de infrastructuur voor vrijetijdsactiviteiten in de nieuwe jeugdgevangenis nog niet volledig voltooid, wat de vooruitzichten van de jongeren verder vertroebelt. Het blijft onzeker of passende maatregelen effectief kunnen worden geïmplementeerd in de paar resterende maanden totdat Josefstadt wordt gesloten.
De KIJA verwelkomt formeel de geplande verhuizing naar Simmering, maar benadrukt dat de omstandigheden in Josefstadt tot die tijd moeten voldoen aan de eisen van een verantwoord jeugddetentiesysteem. Josefstadt Asylum zal daarom moeten beslissen of het aan deze eisen voldoet of dat de hoop op verbetering in de volgende faciliteit slechts een illusie wordt.
De uitdagingen van het jeugdgevangenissysteem maken duidelijk dat er meer dan alleen structurele vooruitgang nodig is om de situatie van jonge gevangenen duurzaam te verbeteren. Integratie in de samenleving, resocialisatie en het bevorderen van een nieuwe manier van leven voor deze kwetsbare mensen moeten de hoogste prioriteit hebben. De vraag blijft: hoe snel zullen besluitvormers de noodzakelijke stappen ondernemen om een eerlijker klimaat voor deze jongeren te creëren?
Uiteindelijk blijft het te hopen dat de geplande veranderingen in zowel Josefstadt als de nieuwe jeugdgevangenis daadwerkelijk een merkbaar effect zullen hebben en dat de vragen rond ouderlijke detentie en rehabilitatie zo snel mogelijk zullen worden beantwoord.