Premiera w Josefstadt: Twórca teatru” Bernharda – skandale i gry o władzę!

Premiera w Josefstadt: Twórca teatru” Bernharda – skandale i gry o władzę!

23 października 2025 roku w Theatre in der Josefstadt miała swoją premierę „The Theatre Maker” Thomasa Bernharda. Wyreżyserowana przez Matthiasa Hartmanna i z Herbertem Föttingerem w roli głównej wystawiona na nowo opowieść o tyrańskim reżyserze teatralnym Brusconie, poruszająca zarówno nieodłączną krytykę biznesu teatralnego, jak i głębokie pytania o nadużycie władzy. Föttinger, sam dyrektor teatru, jest przedstawiany jako mizoginistyczna postać władzy i podjął wyzwanie zagrania postaci, która w pewien sposób go odzwierciedla.  nachtkritik.de podaje, że Hartmann określa siebie w programie jako „osobę międzypokoleniową” i skupia się na właśnie tej kwestii nadużycia władzy.

Niezwykła jest także scenografia Volkera Hintermeiera. Dwuczęściowa scena odzwierciedla wewnętrzne niepokoje bohatera: po lewej stronie widzowie widzą obskurną salę widowiskową w tawernie, natomiast po prawej stronie ponury pokój, który symbolizuje wewnętrzny mrok Bruscona. W rolę żony Bruscona wciela się Silvia Meisterle, która tańcem komentuje słowne ataki męża.

Klasyk z historią

„Twórca teatru” już od chwili premiery w 1985 roku na Festiwalu w Salzburgu uznawany jest za klasykę literatury powojennej, co wywołało już wówczas skandal. Ówczesny minister finansów Franz Vranitzky i minister edukacji Herbert Moritz z wyczuciem zareagowali na prowokacyjne teksty Bernharda. Sam Bernhard krytykował tradycje teatru i nawoływał do zmian w społeczeństwie. Dlatego też dzieło to nadal ma symboliczną wartość dodaną, bez względu na wszystko orf.at podkreślone.

Kreacja Föttingera nadaje postaci Bruscona intensywność zauważalną w percepcji widza. W końcowej scenie Bruscon sprawia wrażenie przytłoczonego rodziną, mamrocze z rezygnacją słowa „Jakbym wiedział” i pada na kolana, co można odczytać jako dobitny obraz porażki jego autorytarnych ambicji. Mimo znakomitych występów aktorskich aplauz po premierze był raczej stłumiony, z kilkoma buczeniami, co świadczyło o mieszanych reakcjach publiczności.

Tło i kontekst

Przez cały spektakl przewija się wątek nadużycia władzy i struktur autorytarnych. Hartmann skrytykował fakt, że mizoginistyczne tyrady w tekstach Bernharda są dziś nie do przyjęcia. Podkreśla, że ​​dla produkcji ogromne znaczenie ma język muzyczny Bernharda. To krytyczne spojrzenie wpisuje się w debaty na temat roli władzy i relacji między płciami w dzisiejszym krajobrazie teatralnym. literaturhaus-wien.at Zwraca także uwagę na intertekstualne powiązania twórczości Bernharda oraz nawiązanie do wątków historycznych i społecznych.

Spektakl nie tylko wskazuje na konflikty międzyludzkie, ale także krytykuje sam biznes teatralny. Föttinger w 2026 roku przekaże swoje stanowisko Marie Rötzer i planuje wycofać się z dalszej pracy reżyserskiej, natomiast Matthias Hartmann chce ponownie zadomowić się w Wiedniu z „Immanuelem Kantem”. Jego powrót będzie ekscytujący, gdyż złożoność bohaterów i krytyczne podejście do tekstów Bernharda jasno pokazują, że teatr w Josefstadt musi się nieustannie definiować na nowo.