Θέατρο σε μετάβαση: Castorf, Jelinek και η αναζήτηση της πρωτοτυπίας!

Θέατρο σε μετάβαση: Castorf, Jelinek και η αναζήτηση της πρωτοτυπίας!

Πολλά συμβαίνουν στη θεατρική μας ζωή και όχι μόνο στη Βιέννη. Η παράσταση «Wozzeck» επαναλήφθηκε πρόσφατα στο Βερολίνο μετά από 14 χρόνια υπό τη διεύθυνση του Christian Thielemann. Ένα μεγάλο πραξικόπημα που πυροδοτεί συναισθήματα. Την ίδια ώρα, η Aix-en-Provence γιορτάζει επιτυχίες με το “Salome” και το “Butterfly”. Τι ακολουθεί; Η παραγωγή του «Turandot» αναμένεται στη Φρανκφούρτη, ενώ υπάρχουν επίσης συναρπαστικά έργα στο docket στο Αμβούργο. Το ερώτημα παραμένει όμως προς ποια κατεύθυνση θα αναπτυχθεί το γερμανόφωνο θέατρο.

Πρόσφατα, οι φωνές έχουν γίνει πιο δυνατές που επικρίνουν το σημερινό θεατρικό τοπίο. Το γερμανόφωνο θέατρο έρχεται αντιμέτωπο με πολλούς αδύναμους μιμητές της μεταδραματικής ιδρυτικής γενιάς. Πρόκειται για πρόσωπα όπως ο Frank Castorf, η Elfriede Jelinek και ο Christoph Schlingensief που αναπόφευκτα έρχονται για συζήτηση. Ο Castorf, γεννημένος στο Ανατολικό Βερολίνο το 1951, θεωρείται μάστορας της τέχνης του που ξέρει πώς να σχεδιάζει συνειδητά το θέατρό του. Εργάστηκε ως καλλιτεχνικός διευθυντής του Volksbühne στο Rosa-Luxemburg-Platz από το 1992 έως το 2015 και είναι στενά συνδεδεμένος με το μεταδραματικό θεατρικό κίνημα.

Ο αγώνας για την πρωτοτυπία

Οι νέοι σκηνοθέτες δεν τα έχουν εύκολα αυτές τις μέρες. Ο αγώνας για προσοχή εξακολουθεί να είναι η ημερήσια διάταξη για την εξασφάλιση δεσμεύσεων. Οι υπεύθυνοι του θεάτρου και το τμήμα χαρακτηριστικών απαιτούν άνευ όρων πρωτοτυπία. Αυτό μπορεί να ακούγεται συναρπαστικό, αλλά δεν είναι πάντα εύκολο να εφαρμοστεί. Μια αναδρομή στη «γιγαντιαία εποχή» στο Schaubühne του Βερολίνου, στην οποία σκηνοθέτες όπως ο Peter Stein, ο Klaus Michael Grüber και ο Luc Bondy γοήτευσαν το κοινό, δείχνει ότι κάποτε γιορτάζονταν πολύ περισσότερα έργα συνόλου και ειδικές υπογραφές για το σπίτι.

Είναι ενδιαφέρον ότι οι σπουδαίοι ηθοποιοί γνωστοί ως μετασχηματιστές έχουν λιγότερη ζήτηση από ό,τι πριν από μερικές δεκαετίες. Επιπλέον, η κουλτούρα της ομιλίας γίνεται αντιληπτή ως καταστροφική. Μια νυχτερινή «σκηνή εγκλήματος» αναφέρθηκε ως παράδειγμα ακουστικής ακατανοησίας και ενοχλητικών θορύβων – ένα πρόβλημα που δεν επηρεάζει μόνο τις αστυνομικές σειρές, αλλά και πολλές θεατρικές παραγωγές.

Το μεταδραματικό θέατρο και οι προκλήσεις του

Το μεταδραματικό θέατρο, το οποίο έχει καθιερωθεί ως μια μορφή που σχετίζεται με την παράσταση από τη δεκαετία του 1980, αντιπροσωπεύει μια σαφή απομάκρυνση από το παραδοσιακό προφορικό θέατρο. Ο όρος επινοήθηκε από τον Hans-Thies Lehmann το 1999 και δείχνει πώς τα κοινωνικά ζητήματα και οι μεταμοντέρνοι φιλοσοφικοί λόγοι ενσωματώνονται στις παραγωγές. Αυτό που παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον είναι η νέα τάση προς την αισθητική του ντοκιμαντέρ και η ενσωμάτωση διάφορων λόγων, από την καθημερινότητα μέχρι τα ειδικά θέματα.

Τα τελευταία χρόνια υπάρχει μια επιστροφή στη ρεαλιστική αισθητική στο σύγχρονο δράμα, που περιγράφεται ως «μετα-μεταδραματικό θέατρο». Τέτοιες εξελίξεις δείχνουν ότι η στροφή προς τον ρεαλισμό δεν πρέπει να εκληφθεί ως ένα βήμα προς τα πίσω, αλλά ως μια νέα ποικιλία θεάτρου.

Οι προκλήσεις για τους δημιουργούς του θεάτρου είναι πολλαπλές: πρέπει να επανεφευρίσκουν συνεχώς τον εαυτό τους για να παραμείνουν σχετικοί στο σημερινό σύγχρονο πλαίσιο. Πώς όμως εκδηλώνεται στην πράξη αυτή η επιδίωξη της συνάφειας; Αυτό μένει να φανεί, αλλά ένα είναι σίγουρο: το θέατρο θα παραμείνει ένας συναρπαστικός χώρος παιχνιδιού τα επόμενα χρόνια.