Συνέδριο της Βιέννης: Επαναπροσδιορίστηκε το πεπρωμένο της Ευρώπης - Μια ανασκόπηση

Συνέδριο της Βιέννης: Επαναπροσδιορίστηκε το πεπρωμένο της Ευρώπης - Μια ανασκόπηση

Η Βιέννη, η πόλη της μουσικής και του πολιτισμού, δεν ήταν μόνο κέντρο τεχνών τον 19ο αιώνα, αλλά και σκηνή σημαντικών πολιτικών γεγονότων. Ένα εξαιρετικό κεφάλαιο στην ιστορία της μητρόπολης είναι Συνέδριο της Βιέννης, που έλαβε χώρα από τις 18 Σεπτεμβρίου 1814 έως τις 9 Ιουνίου 1815. Υπό την ηγεσία του Αυστριακού Υπουργού Εξωτερικών πρίγκιπα Klemens von Metternich, αυτοκράτορες, βασιλιάδες και πολιτικοί από όλη την Ευρώπη συγκεντρώθηκαν εδώ για να δημιουργήσουν μια νέα τάξη πραγμάτων μετά τους καταστροφικούς Ναπολεόντειους Πολέμους.

Ο στόχος του συνεδρίου ήταν σαφής: να καθοριστεί μια μακροπρόθεσμη τάξη ειρήνης και να επιλυθούν μέσω της διπλωματίας τα ζητήματα που είχαν προκύψει από τους Πολέμους της Γαλλικής Επανάστασης και τους Ναπολεόντειους Πολέμους. Παρά την προκλητική κατάσταση, η Γαλλία, εκπροσωπούμενη από τον Talleyrand, είχε περιορισμένη μόνο επιρροή στις αποφάσεις, οι οποίες λαμβάνονταν κυρίως από τις τέσσερις μεγάλες δυνάμεις της Ρωσίας, της Μεγάλης Βρετανίας, της Πρωσίας και της Αυστρίας.

Οι Αρχές του Κογκρέσου

Στο συνέδριο θεσπίστηκαν πέντε κεντρικές αρχές:

• Restaurierung der politischen Ordnung von 1792.
• Legitimität für die Rückkehr der von Napoleon vertriebenen Herrscher.
• Gewährleistung der Souveränität der Monarchie.
• Verpflichtung zur Unterbindung revolutionärer Bewegungen.
• Schaffung eines Gleichgewichts der europäischen Mächte.

Οι βασικές αποφάσεις περιελάμβαναν την αποκατάσταση της μοναρχίας των Βουρβόνων στη Γαλλία, τη διαίρεση της Πολωνίας μεταξύ Πρωσίας και Ρωσίας και την ανάκτηση εδαφών για την Αυστρία, συμπεριλαμβανομένων του Σάλτσμπουργκ, του Τιρόλου και του Vorarlberg. Ένα άλλο στοιχείο που προέκυψε ήταν η δημιουργία της Γερμανικής Συνομοσπονδίας, η οποία αποτελούνταν από 39 κράτη και ήταν υπό την προεδρία του Αυστριακού Αυτοκράτορα. Η Βρετανία βρήκε την ευκαιρία να ενισχύσει την αποικιακή της δύναμη και διατήρησε εδάφη όπως η Μάλτα και η Κεϋλάνη.

Ένα μακροπρόθεσμο σχέδιο ειρήνης

Το Συνέδριο της Βιέννης, όσον αφορά τις οργανωτικές του ανησυχίες, ήταν προάγγελος των συνταγματικών και πολιτικών δομών που επρόκειτο να εξασφαλίσουν την ευρωπαϊκή ισορροπία μέχρι τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Οδήγησε στο σχηματισμό της «Συναυλίας της Ευρώπης», ενός πολιτικού δόγματος που έδινε έμφαση στη διατήρηση των πολιτικών συνόρων και στην προώθηση της συνεργασίας μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων. Παρά την κριτική ότι το Κογκρέσο αντιμετώπισε εθνικά και φιλελεύθερα κινήματα, πιστώνεται ότι έπαιξε σημαντικό ρόλο στην αποτροπή πολέμων μεγάλης κλίμακας που διήρκεσαν σχεδόν εκατοντάδες χρόνια.

Σύμφωνα με το Ομοσπονδιακή Υπηρεσία για την Παιδεία του Πολίτη, η ευρωπαϊκή κατάσταση παρέμεινε σχετικά σταθερή μεταξύ 1815 και 1914, αν και υπήρξαν κάποιες μικρές συγκρούσεις κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου. Οι κανονισμοί του Κογκρέσου έθεσαν τα θεμέλια που κράτησαν μέχρι τις επαναστατικές αναταραχές του 1848-49, όταν οι εθνικές φιλοδοξίες δεν μπορούσαν να καταπνιγούν πλήρως.

Το Συνέδριο της Βιέννης δεν ήταν μόνο ένα διαμορφωτικό γεγονός για την ευρωπαϊκή πολιτική της εποχής του, αλλά μπορεί επίσης να θεωρηθεί ως πρότυπο για μεταγενέστερους διεθνείς οργανισμούς όπως η Κοινωνία των Εθνών και τα Ηνωμένα Έθνη. Στις 9 Ιουνίου 1815, το Συνέδριο ολοκληρώθηκε με την υπογραφή της Τελικής Πράξης, εγκαινιάζοντας μια νέα εποχή στην ευρωπαϊκή ιστορία. Η σκιά του Ναπολέοντα, του οποίου η επιστροφή και η τελική ήττα στο Βατερλώ το 1815 ήταν ακόμα στον αέρα, κατέστησε σαφές πόσο εύθραυστη ήταν η ειρήνη.

Εν κατακλείδι, το Συνέδριο της Βιέννης έπαιξε κρίσιμο ρόλο στην ιστορία της Ευρώπης, θέτοντας τα θεμέλια για την πολιτική δομή του 19ου αιώνα και δημιουργώντας ευκαιρίες για διεθνή συνεργασία που θα παρέμεναν επίκαιρες ενόψει μελλοντικών κρίσεων.